ΠΟΛΥΚΡΙΤΟΣ

Το σενάριο, που είχε βασισθεί στη νουβέλα του Ray Bradbury, μας μετέφερε σε κάποια χώρα ενός ζοφερού μέλλοντος όπου η κρατική εξουσία έχει θέσει εκτός νόμου την κατοχή και ανάγνωση βιβλίων και η Πυροσβεστική Υπηρεσία έχει εξελιχθεί σε φοβερή αστυνομική μηχανή καταστολής με κύρια αρμοδιότητα την ανεύρεση και επί τόπου καύση των βιβλίων που μερικοί θα τολμούσαν να κρύψουν αψηφώντας τις απαγορεύσεις του καθεστώτος.

Μόνη πηγή ενημέρωσης και ψυχαγωγίας των πολιτών ήταν η Τηλεόραση. Στα σπίτια των υπηκόων αυτής της χώρας είχαν εγκατασταθεί μεγάλες επίπεδες παραλληλόγραμμες οθόνες κρεμασμένες στον τοίχο μέσα από τις οποίες διοχετευόταν η «γνώση», η «διασκέδαση» και κάθε μορφής «πολιτισμός» που το καθεστώς επέλεγε για τους υπηκόους του.

Φέρνοντας κανείς στο μυαλό του την ταινία αυτή, μοιραία οδηγείται σε συγκρίσεις και παραλληλισμούς με όσα συμβαίνουν δυστυχώς στη σημερινή Ελλάδα. Βέβαια, εδώ σήμερα δεν καίμε τα βιβλία και μερικές γραφικές εξαιρέσεις πυρομανίας που κατά καιρούς εκδηλώνονται με πρωταγωνιστές τους γνωστούς παλικαράδες νοσταλγούς των Ναζί , ή τους ορθόδοξους φονταμενταλιστές των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων, προκαλούν περισσότερο αγανάκτηση παρά ανησυχία.

Όμως, οι νεοέλληνες αντί να καίνε τα τυπωμένα κείμενα, απλά δεν τα διαβάζουν!

Οι σχετικές μετρήσεις που έχουν δημοσιευθεί από το 2002 στο Ευρωβαρόμετρο είναι γνωστές και στα τέσσερα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε σίγουρα τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Οι νεοέλληνες, μετά τους Πορτογάλους, διαβάζουν βιβλία λιγότερο από όλους τους άλλους πολίτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εμφανίζονται να είναι επίσης οι πολίτες που ενημερώνονται λιγότερο από οποιονδήποτε άλλο Ευρωπαίο από τις εφημερίδες!

Αντίθετα, κατέχουμε μοναδική ευρωπαϊκή πρωτιά σε ώρες καθημερινής αποχαύνωσης μπροστά στην τηλεόραση και τα σκουπίδια που μας σερβίρει είναι σχεδόν η μοναδική τακτική τροφή για την ενημέρωση μας και την πολιτιστική μας παιδεία!

Ώρες ώρες σκέφτομαι πόσο προφητικός ήταν ο Φρανσουά Τρυφώ το 1966 και πόσο μοιάζουν οι επιβλητικές, μεγάλων διαστάσεων τηλεοράσεις που βλέπαμε στις σκηνές εκείνης της ταινίας, με τις αντίστοιχες σημερινές οθόνες TV από υγρό κρύσταλλο που μπαίνουν στα σπίτια όλο και περισσότερων Ελλήνων και διαπλάθουν ανθρώπους ρομπότ που «διασκεδάζουν» και «ενημερώνονται» από τους γνωστούς κάθε λογής παρουσιαστές και παρουσιάστριες των ημερών. Στο Fahrenheit 451 σε κάθε δωμάτιο υπήρχε και μια τηλεόραση. Στα σημερινά ελληνικά σπίτια συμβαίνει περίπου το ίδιο. Ακόμη και στην κουζίνα έχει εισβάλλει η οθόνη της αποβλάκωσης για να μην υπάρχουν κενά στη καθημερινή πλύση εγκεφάλου της κάθε ανεγκέφαλης νοικοκυράς.

Με την κατάντια της ελληνικής τηλεόρασης, πρώτα της ιδιωτικής αλλά και της κρατικής να ακολουθεί κατά πόδας, οι σκέψεις αυτές προβληματίζουν όλο και περισσότερο. Αν, τουλάχιστον, μας εξανάγκαζαν με την απειλή της πυράς να έχουμε την τηλεόραση ως μοναδικό εργαλείο γνώσης και ενημέρωσης, τότε πάντα θα υπήρχε η ελπίδα της αντίστασης και της φυγής στα ελεύθερα κοινόβια των Book People της ταινίας του Τρυφώ. Παρόμοια ελπίδα όμως δεν υπάρχει. Οι περισσότεροι συμπατριώτες μας έχουν εξοστρακίσει το διάβασμα από τη ζωή τους και έχουν δηλώσει υποταγή στους κυρίαρχους παρουσιαστές των «ειδήσεων» και στους διάφορους αυτιάδες της καθημερινής παραπληροφόρησης.

Ο Φρανσουά Τρυφώ, φανατικός αναγνώστης βιβλίων ο ίδιος, φωτογράφισε στη δεκαετία του 1960 με μοναδική μαεστρία μια αποκρουστική κοινωνία χωρίς βιβλία, αλλά με πολύ τηλεόραση. Αν ζούσε, είμαι σίγουρος ότι θα συνέχιζε να επισκέπτεται τη χώρα μας και πολλά θα είχε να πει για το κοινωνικό τοπίο που θα παρατηρούσε εδώ. Ίσως να έφτιαχνε και κάποια ταινία για τη σημερινή Ελλάδα που θα γινόταν κι αυτή επιτυχία.